به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، هشتمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در تهران پس از ۴ روز فعالیت و میزبانی از خانواده گردشگری دیروز به کار خود پایان داد.
بی شک، برگزاری نمایشگاه‌ها یکی از ابزارهای موثر اقتصادی برای تعاملات کاری است. در نمایشگاه‌ها می‌توان در آن سوی مرزها شرکای تجاری، فنی و استراتژیک پیدا کرد و با آنان در عرصه بینالملل به تبادل تجارت پرداخت و به بازار محصولات، خدمات و فناوری جدید نفوذ کرد. به همین دلیل است که نمایشگاه را تبلیغ زنده می‌نامند؛ زیرا در این عرصه شرکت‌ها و عرضه‌کنندگان کالا و خدمات فرصتی را برای دیدار حضوری با مشتریان پیدا می‌کنند و همچنین فرصت‌های بیشماری برای تحقیق و بررسی وضعیت بازار، دیدار با رقبا و تماشای آخرین دستاورد‌ها در زمینه‌های گوناگون وجود دارد. اما تردیدی نیست که نمایشگاه موفق و بازاریابی موثر در این عرصه تبلیغاتی زنده مشروط به عوامل و شرایطی است.
معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران به دنیا با مشارکت بخش خصوصی در قالب نمایشگاههای بین‌المللی نیز فرصتی مغتنم برای عرضه داشته‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشورمان با پیشینه تمدنی چند هزارساله به جهانیان و جذب گردشگران خارجی است. به همین دلیل است که طالب ریفاعی، دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی، برگزاری هشتمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری را پیام آشکاری به گردشگران جهان برای سفر به ایران عنوان میکند. ضمن اینکه گردهمایی‌های این چنینی در ترویج فرهنگ سفر در کشور و ترغیب گردشگران داخلی به انتخاب مقاصد داخلی به جای مقاصد خارجی نیز اثرگذار خواهد بود.
هشتمین نمایشگاه گردشگری در حالی برگزار شد که صحبت‌های مسوولین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور قبل از برگزاری آن حاکی از تغییر رویکرد و ارتقای کیفیت محتوایی این دوره از نمایشگاه گردشگری بود. به طوری که رحمانی موحد، معاون گردشگری کشور از نمایشگاه هشتم به عنوان اولین نمایشگاه گردشگری با رعایت چارچوب‌ها و استانداردهای چنین نمایشگاه‌هایی در حوزه گردشگری یاد کرد.
بنا به گفته فرهاد امینیان، مدیر اجرایی نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه و مجری برگزاری هشتمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری نیز حضور ۳۲۴ شرکت ایرانی و ۲۰ شرکت خارجی از ۱۰ کشور در ۷ سالن و در فضایی به مساحت ۲۶ هزار مترمربع، نشان از رشد کمی نمایشگاه نسبت به سال گذشته داشت، اما؛ اینکه از نظر محتوا و رشد کیفی، این نمایشگاه در کسب رضایت اهالی گردشگری تا چه میزان موفق بوده است نکته‌ای است قابل تامل.
نقاط قوت نمایشگاه
گروه‌بندی خدمات گردشگری از ویژگی‌های مثبت این نمایشگاه بود. موضوعات تخصصی چون دفاتر خدمات مسافرتی، هتل ها و مراکز اقامتی، صنایع دستی، تجهیزات هتلداری و همچنین سایر صنایع وابسته گردشگری در سالن‌های مجزا قرار داشتند. این تقسیم‌بندی مانع از سردرگمی بازدیدکنندگان شده و این امکان را می‌داد تا آنها بدون اتلاف وقت، اطلاعات حوزه مورد نظر خود را کسب کنند.
اختصاص فضایی مجزا به گردشگری سلامت نیز با توجه به جایگاه و پتانسیل این نوع گردشگری در کشورمان برای ارزآوری و اشتغالزایی قابل توجه بود.
در این نمایشگاه هر یک از استان‌های کشور در سالن ۳۸ غرفه‌ای را برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری خود در اختیار داشتند. ضمن اینکه بخشVIP این سالن در اختیار فعالان اقامتگاه‌های بوم‌گردی بود که با لباس‌های محلی و پذیرایی مخصوص به خود، تلاش در ترویج فرهنگ بومی داشتند. اجرای زنده موسیقی محلی، رقص‌ها و بازی‌های سنتی توسط غرفه‌داران، فضای سالن ۳۸ را متفاوت‌تر از سالن‌های دیگر کرده بود. به همین دلیل نیز این سالن بیشترین استقبال مردمی را داشت.
از دیگر نقاط قوتی که می‌توان بدان اشاره کرد، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در رابطه با گردشگری سلامت، شیوه‌های نوین بازاریابی و توزیع متوازن سفر است.
نقاط ضعف نمایشگاه
در کنار نقاط قوتی که بیان شد، نقاط ضعفی نیز مشهود بود. از جمله این نقاط ضعف که با گشتی کوتاه در نمایشگاه به چشم می‌خورد، غرفه‌های خالی بود که تعداد آن نیز کم نبود.
ضعف در تبلیغات و اطلاع‌رسانی، زمان و ساعت نامناسب نمایشگاه، تعداد کم بازدیدکنندگان متخصص و ضعف بخش بینالملل، نقد و نظر مشترک اغلب مشارکت‌کنندگان نمایشگاه هشتم گردشگری بود. مشارکت‌کنندگانی که با صرف هزینه و زمان، با اهداف خاص و به امید کسب سهمی از بازار گردشگری کشور در نمایشگاه حاضر شده بودند.
نورا.. پور، مدیر کنترل کیفیت شرکت رؤیای خواب شیرین، که تولیدکننده تشک های هتلی است، نحوه تبلیغات برای جذب مخاطب این نمایشگاه را بسیار اندک و ناچیز دانسته و گفت: «در رادیو فقط یکبار برگزاری نمایشگاه گردشگری اعلام شد، در حالیکه برگزاری نمایشگاه طلا و جواهر چندین بار اطلاع رسانی شد.» وی زمان برپایی نمایشگاه را که میان تعطیلات آخر هفته و ۲۲ بهمن قرار گرفته است را یکی دیگر از نقاط ضعف نمایشگاه دانست و گفت: «با توجه به همزمانی تعطیلات آخر هفته و ۲۲ بهمن بسیاری از افراد به مسافرت رفته‌اند و این یعنی تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاه کمتر از پیش خواهد بود.»
موضوعی که عباس قاسمی، مدیر عامل مبل پاندا، نیز بر آن تصریح داشت و اضافه کرد: «حضور شرکت‌کننده‌ها نسبت به سال گذشته رشد داشته است اما از لحاظ بازدیدکننده نمایشگاه بسیار ضعیف است.» وی دلیل این ضعف را نداشتن تبلیغات محیطی و شهری برای نمایشگاه ذکر کرد و گفت: «ما که یک شرکت کوچک هستیم، به نوبه خود در چدین مجله تخصصی هتلداری و گردشگری، تاریخ برگزاری نمایشگاه را اطلاع‌رسانی کردیم تا مخاطبین خود را برای بازدید از نمایشگاه ترغیب کنیم.» مدیر عامل شرکت مبل پاندا هزینه این تبلیغ را خیلی بیشتر از هزینه حضور در نمایشگاه بیان کرد و گفت: «نمایشگاه بدون بازدیدکننده؛ به ویژه بازدیدکننده متخصص ثمری برای غرفه‌داران ندارد و باعث دلسردی آنان از حضور در نمایشگاههای بعدی خواهد شد.»
یک فعال گردشگری نیز که به عنوان بازدیدکننده، گفت: «اگر کلمات کلیدی این نمایشگاه در فضای مجازی جستجو شود، هیچ بازتابی را نشان نمی‌دهد چون این سایت در هیچ یک از سایت‌های خارجی تبلیغ نمی‌شود. بنابراین می‌توان گفت که برای این نمایشگاه که معاون گردشگری اصرار دارد که در سطح بین‌المللی در حال برگزاری است، تبلیغات برون مرزی نشده است.»
یکی از وجه تمایزات بین نمایشگاههای ایران و نمایشگاه‌هایی که خارج از کشور برگزار می‌شود، نحوه ارایه و معرفی محصولات و خدمات در غرفه به بازدیدکنندگان است. استفاده از نیروی انسانی مجرب در رونق غرفه بسیار موثر است. ضمن این که متصدیان غرفه باید در حوزه مربوطه، کارشناس باشند. استفاده از نیروهای آموزش ندیده که به صورت روزمزد همکاری می‌کنند و علم این کار را ندارند، نتایج جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. مریم احمدی، فعال در امور زنان و حوزه کارآفرینی، که بازدیدی کامل از نمایشگاه داشته، در این ارتباط گفت: «حضور پرسنل آموزش دیده در اصل، بدنه اصلی غرفه را شکل می‌دهد. غرفه‌داران در میزان اقبال یک غرفه و معرفی صحیح محصولات آن نقش بسیار مهمی دارند. اگر نیروی متخصص نمایشگاهی در غرفه‌های کشورمان مستقر شود، مخاطب بیشتری را جذب میکند.» وی همچنین اضافه کرد: «به طور مثال در سالن ۳۸ که میراث فرهنگی استان های مختلف کشور حضور داشتند بهتر بود در هر سه بخش میراث، گردشگری و صنایع دستی، افراد مطلع حضور داشتند تا اطلاعات کاملی به بازدیدکنندگان می‌دادند.»
اعرابی، مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی استان سمنان، اکبرزاده از میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی و امیری از میراث فرهنگی استان کرمانشاه از حضور در نمایشگاه اظهار رضایت کردند، اما؛ هر یک نقطه‌نظرات خود را نیز داشتند. اکبرزاده استفاده از تم کویر را برای طراحی سالن ۳۸ که میزبان استان‌های کشور بود ایده جالبی دانست، اما؛ در عین حال گفت: «بهتر بود هر استان با توجه به فضا و ظرفیت گردشگری خود غرفه‌آرایی می‌کرد.» امیری نیز سر و صدای ناشی از اجرای موسیقی زنده در وسط سالن را مانع استفاده غرفه‌داران از وسایل سمعی و بصری برای معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری استان‌ها دانست.
رضا صالحی، مدیر روابط عمومی شرکت توسعه گردشگری ایران، نیز با بیان اینکه نمایشگاه نسبت به سال‌های گذشته در سطح قابل قبولی برگزار شد، گفت: «همچنان جای کار و خلاقیت بیشتری برای برگزاری این نمایشگاه وجود دارد. ضمن اینکه جای خیلی از فعالان حوزه گردشگری چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی خالی است.» وی تحقق این مهم و همچنین جذب بازدیدکننده تخصصی را نیازمند بازاریابی فعال و قوی مجریان نمایشگاه عنوان کرد و اظهار داشت: «صنعت گردشگری یک موضوع کلی است که زیرمجموعه‌های متعددی دارد که هر کدام ار آنها این ظرفیت را دارد که در طول سال نمایشگاه‌هایی با رویکرد تخصصی در ارتباط با آنها برگزار کرد.»
ضعف بخش بین الملل
یکی از ضعف‌های محرز اجرایی در این دوره از نمایشگاه، ضعف بخش بینالملل بود. معدود کشورهای خارجی شرکت‌کننده در این نمایشگاه، کمترین ورودی گردشگر را به ایران دارند. فعالان دولتی و خصوصی این کشورها همواره پای ثابت نمایشگاههای گردشگری ایران هستند، بدون اینکه گردشگر قابل توجهی از این کشورها به ایران سفر کند. از سوی دیگر در حالی نام‌های مالزی، ترکیه، تایلند، چین، کره جنوبی، هند و ارمنستان در میان کشورهای شرکت‌کننده وجود دارد که ایرانی‌ها مشتریان مهم گردشگری در این کشورها هستند.
سفارتخانه‌هایی از جمله ونزوئلا نیز در این نمایشگاه فرصتی را پیدا کردند تا با معرفی جاذبه‌های گردشگری این کشور، به فروش تورهای خارجی خود بپردازند. یکی از فعالان در این سفارتخانه اعلام کرد که برای اولین بار در این نمایشگاه تور ویژه گردشگری و بازدید از سه شهر مهم ونزوئلا را معرفی می‌کنیم که حدود ۱۵ روز طول می‌کشد و برای ایام نوروز تعریف شده است.
سهم گردشگری خارجی بیش از گردشگری داخلی
از طرف دیگر بسیاری از آژانس‌های مسافرتی داخلی در این نمایشگاه به فروش تورهای خارجی می‌پردازند. به طوریکه نمایشگاه محلی برای فروش و تبلیغ تورهایی شده که گردشگران را از ایران به سایر نقاط جهان هدایت میکند. در این میان تنها تعداد معدودی آژانس هستند که در زمینه تورهای ورودی فعالیت می‌کنند. همچنین کمتر آژانسی را می‌توان پیدا کرد که به تبلیغ تورهای داخلی پرداخته باشد. در این بین فروش و تبلیغ تورهای داخلی محدود به خراسان رضوی و کیش است. البته بودند شرکتهایی که به تبلیغ و اطلاع‌رسانی در زمینه تورهای داخلی به ویژه مسیرهای جدید گردشگری پرداخته بودند. نجمه نجدی، کارشناس بخش ایرانگردی ایوار در این رابطه گفت: «شرکت ایوار از چند بخش تشکیل شده است که بخش ایرانگردی به تازگی شروع به فعالیت کرده است.» وی درخواست گردشگران خارجی برای سفر به ایران را در سال گذشته قابل توجه بیان کرد و گفت: «ما برگزارکننده تورهای ورودی به کشور و همچنین تورهای داخلی برای گردشگران داخلی هستیم. در این تورها مسیرهای گردشگری جدیدی را به گردشگران ارایه می‌دهیم که با مسیرهای همیشگی و تکراری مشهد، اصفهان، شیراز متفاوت است.»
با وجود تلاش بسیار مسوولان برپایی هشتمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران برای به ثمر رساندن این دور از نمایشگاه اما انتقاد برخی از شرکت‌کنندگان این نکته را یادآور می‌شود که تا برپایی یک نمایشگاه بین‌المللی گردشگری همچنان راه زیادی است.
جایگزینی اقتصاد نفتی با صنعت گردشگری و رسیدن به سند چشم‌انداز توسعه که به دنبال جذب حداقل ۲۰ میلیون گردشگر در سال ۱۴۰۴ است، زمانی اتفاق می‌افتد که علاوه بر توسعه زیرساخت‌های گردشگری در تمام نقاط کشور، همزمان در عرصه داخلی و هم در عرصه بین‌المللی بتوانیم بازاریابی موفق داشته باشیم.
حال این سؤال مطرح است که آیا برگزاری نمایشگاههای این چنینی می‌تواند نقطه اتکای صنعت گردشگری بوده و در توسعه گردشگری کشورمان اثرگذار باشد؟
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.